SAMSUN’DA ANADOLU SEL UKLU VE LHANLI D NEM NDEN KALAN TAR H YAPILAR

Ayakta kalan tarih yap lar n n büyük bir k sm Osmanl d nemine ait olan Samsun’da, Anadolu Sel uklu d neme ait 3 cami, 1 türbe, 1 kervansaray ile lhanl d nemine ait 1 cami bulunmaktad r. S z konusu yap lar say ca az olsa da aralar nda hat r say l r nemde yap lar bulunmaktad r.Anadolu Sel uklu d neminden kalan ar amba G k eli Camii (1206), ve ar amba Yayc lar K yü eyh Habil Camii (1211) Samsun’a has bir ah ap ( ant ) camii gelene inin ilk rnekleridir. Bu iki cami, Anadolu’da bilinen en eski Türk d nemi ah ap camileri olmal d r. Anadolu’da ilk Türk yap lar n n hemen ard ndan, b lgenin fethiyle birlikte yap m ba layan ant camiler, tipolojik s n flamayla ilgili yay nlarda yer almalar gerekmektedir. Bu camilerde kaba bir i ilik, pratik ve fonksiyonel bir tav r, basit bir bezeme anlay g rülür. Y renin zgün yap gelene inin nadide rneklerinden olan ah ap camilerin korunmas , b lge i in oldu u kadar, Türk mimarisi i in de hayati bir nem ta maktad r.Havza Derek y Veliyyüddin Bin Bereket ah Camii (1249-50) Samsun b lgesinin en eski tek kubbeli camisidir. Devriyle uyumlu ve yal n bir rnek olan caminin biti i indeki türbe, Samsun’daki tek Anadolu Sel uklu Türbesidir. Tarih Amasya – Samsun kervan yolu üzerinde yer alan akall Han’ n (1204–40) mevcut kesimlerinin plan ve mimarisi, devrin di er hanlar yla son derece uyumludur. Samsun Kale Camii (1323) orijinal mimarisini büyük l üde kaybetse de, lhanl hakimiyetini belgeleyen ve Samsun’daki en eski yaz t olan kitabesiyle nem arz etmektedir.