Edit rden: Etik D Davran Olarak Haks z Yazarl k / Editorial: Unfair authorship as unethical behavior

Bilimsel ara t rma eti i, bilimsel bir ara t rman n planlanmas ndan raporla t r lmas na ve sonu ta yay nlanmas na kadar ge en süre te uyulmas gereken etik kodlar ifade etmektedir. Bu etik kodlara uyulmamas ise bilimsel ara t rma sürecinde etik davran lar olarak adland r lmaktad r. Ancak bu süre te rastlanan her uygunsuz davran etik d davran de ildir. ünkü bilimsel yan ltma (scientific misconduct) ile düzensiz/disiplinsiz ara t rma (sloppy research) kavramlar n birbirinden ay rmak gerekmektedir. Düzensiz/disiplinsiz ara t rma daha ok ara t rmac n n ara t rma süreci ile ilgili bilgi eksikli inden kaynaklanmaktad r (Kansu & Ruacan, 2002). Ancak bilimsel yan ltma ara t rmac n n yan ltma, sapt rma, arp tma gibi davran lar bilin li olarak yapmas d r. Bu anlamda bilimsel ara t rma sürecinde ya anan etik d davran lara s k s k rastlanmaktad r. üniversiteler Aras Kurul (2001) eti e ayk r davran lar , a rma, sahtecilik, arp tma, duplikasyon, dilimleme, haks z yazarl k ve di er etik ihlaller olarak belirlemi tir.1.A rma ( ntihal-Plagiarism): Ba kalar n n fikirlerini, metotlar n , verilerini, uygulamalar n , yaz lar n , yap tlar n ve ekillerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun bi imde at f yapmadan k smen veya tamamen kendisininmi gibi sunmak. Yabanc dilden kitap makale vb. tercüme ederek kendi yazm gibi basmak.2.Sahtecilik (Uydurma-Fabrication): Sunulan veya yay nlanan belgeyi ger e e ayk r olarak düzenlemek veya bir belgeyi de i tirmek veya ger e e ayk r belgeyi bilerek kullanmak. Ara t rmaya dayanmayan veriler üretmek, bunlar rapor etmek veya yay mlamak; yap lmam bir ara t rmay yap lm gibi g stermek.3. arp tma (Falsification): Ara t rma kay tlar ve elde edilen verileri tahrif etmek; Ara t rmada kullan lmayan y ntem, cihaz ve materyalleri kullan lm gibi g stermek; Ara t rma hipotezine uygun olmayan verileri de erlendirmeye almamak; lgili teori veya varsay mlara uydurmak i in veriler ve/veya sonu larla oynamak.4.Duplikasyon (Duplication): Bir ara t rman n ayn sonu lar n birden fazla dergiye yay n i in g ndermek veya yay nlamak. (Yay n i eri inin birden fazla uzmanl k alan n ilgilendirdi i, yay n n farkl bir dilde yay nlanmas nda yarar g rüldü ü gibi durumlarda her iki yay n kurulu undan onay almak ko uluyla yay n tekrar kabul edilebilir.)5.Dilimleme (Slicing): Bir ara t rman n sonu lar n ara t rman n bütünlü ünü bozacak ekilde ve uygun olmayan bi imde par alara ay rarak ok say da yay n yapmak.6.Haks z Yazarl k: Aktif katk s olmayan ki ileri yazarlar aras na dahil etmek, aktif katk s bulundu u halde bu ki ile