XV. Yüzy lda ümera Vak flar ve Ankara’n n Kentsel Geli imi - The Waqfs of Umera and Urban Development of Ankara in the XVth Century

ZArast rman n Temelleri: Osmanl klasik d nem sehirlerinin gelistirilmesi ve yenilenmesindevak f müesseseleri nemli rolü oynam st r. Bu itibarla zellikle sultan ve asker s n f(ulema, ümera)mensuplar n n kurdugu vak flar, sehircilik a s ndan büyük bir boslugu doldurmustur. Osmanl sehirlerinde bir b lgenin temel yap ihtiya lar n n tespit edilmesinden sonra, orada yap lacak vak fyat r m na ya padisah veya diger hanedan mensuplar , ya da imparatorlugun asker s n f mensuplar arac l k etmistir.Arast rman n Amac : XV. yüzy lda Ankara sehir merkezinde asker s n fa mensup kisilerintesis ettikleri vak flar n, Osmanl klasik d nem sehirciligi i in ne anlam ifade ettigi sorusuna cevaparayacakt r. XV. yüzy l boyunca Ankara’da kurulan ümera vak flar n n hem say ca fazla olmas , hemde vak f yap lar n n fizik g rünüm a s ndan abidev eserler olarak dikkat ekmesi, bu yüzy l nplana karmaktad r.Veri kaynaklar : Ankara Ser’iye Sicilleri, Muhasebe Defteri, Evkaf Defteri, Nezaret ncesiEvkaf Defterleri ve Basmuhasebe Tasnifi Defteri.Ana tart sma: Klasik d nemde kurulan müesseseler, sosyal ve meslek a dan asker ve reayavak flar olarak s n fland r lmaktad r. Bu al smada, asker s n f n üyelerinden biri olan ümera/ehl-i rfün Ankara’daki vak flar n n Osmanl sehirciligine yapt g katk üzerinde durulacakt r.Sonu lar: XV. yüzy l n ilk yar s nda Ankara’da kurulan ümera vak flar daha ok toplumungenel ihtiya lar n kars lamaya y neliktir. Bu tür yap lar n bas nda hamamlar, camiler, mescitler veimaret gelmektedir. XV. yüzy l n ikinci yar s nda yani II. Mehmed’in hükümdarl g s ras ndaAnkara’da olusturulan ümera vak flar ise, sehirde teden beri var olan sof ticaretinin kentsel altyap s n n gelistirilmesine y neliktir. Bu devirde sehir merkezinde bedesten, han, kervansaray vesoftan üretilen esitli ürünlerin sat ld g farkl bransta al san ars lar meydana getirilmistir. Osmanl ümeras n n ars merkezinde tesis ettigi yan yana s ralanm s yap lar sayesinde, ticar kesimin hem altyap s gelistirilmis, hem de daha sonra b lgede kurulacak olan yeni binalar n belli bir güzergahboyunca kurulmas na zemin haz rlam st r.Anahtar Kelimeler: Osmanl , Vak f, ümera, Ankara, kentsel gelisimABSTRACTBases of Research: The waqfs played an important role in the development and renewal of theclassical period cities of the Ottoman Empire. In this respect, especially the waqfs founded by thesultan and the members of the military class (ulema, umera) filled a big gap with regard to theurbanism. After determining the basic construction requirements of a region in Ottoman cities, thePa