%0 Journal Article
%T Birinci Derece Faktoriyel Denemelerde Verimlilik   in Optimum Noktalar n Belirlenmesi: Bir Uygulama
%A H¨ılya BAYRAK
%A Berrin £żZKAYA
%A Mustafa Agah TEK£żNDAL
%J Turkiye Klinikleri Journal of Biostatistics
%D 2010
%I Turkiye Klinikleri
%X Ama : Deney d¨ızenleme y ntemleri bilimsel ara t rmalarda ve sa l k alan nda bir  ok farkl  ama la kullan ld    bilinmektedir. B¨ıt¨ın deneme d¨ızenlerinde temel ama  ¨ızerinde durulan yan t de i kenine etkisi olabilece i d¨ı ¨ın¨ılen fakt rlerin dikkate al nmas  ve b ylelikle denemenin hatas n n minimuma indirilmesidir.  nsan temel g das  olan ekmek, uygun malzeme kullan larak uygun ko ullarda ¨ıretildi i takdirde sa l kl  insan ¨ızerine hi bir olumsuz etkisi olamaz. Ancak uygun olmayan hammadde miktarlar n n kullan lmas  durumunda  rne in kepek miktar , maya miktar  veya di er katk lar n miktarlar n n optimum olmamas  halinde ¨ıretilen ekmek sa l    tehdit eder. Bu uygulamada kat lan kepek miktar n n, maya miktar n n ve fermentesyon s¨ıresinin ekme in fitik asit miktar na etkilerini optimum d¨ızeyde se mek i in yan t y¨ızeyi metodunun CDD(Merkezi Bile ik) deneme d¨ızeni ile a  klanmaya  al   lm  t r. Gere  ve Y ntemler: Birinci derece faktoriyel denemelerde ama  ba  ml  de i ken i in ba  ms z de i kenlerdeki optimum d¨ızey yada d¨ızeyleri belirlemektir. Birinci derece yan t y¨ızey modellerinin uygulamas  ve sonu lar n n yorumlanmas  i in yan t y¨ızeyi y nteminin 3k CDD (Merkezi Bile ik) deneme d¨ızeninde tek replikasyonlu bir denemeden toplanm  t r. Bulgular: Ekmek yap m  s ras nda fitik asit miktar na etkili olabilecek fakt rler aras nda etkile imler ile, bu fakt rlerin fitik asit miktar na nederece etkili olduklar  yan t y¨ızeyi metodu kullan larak en uygun model ara t r lm  t r. Veriler birinci derece yan t y¨ızeyi modeli i in hesapland    zaman R2 (D¨ızeltilmi ) = %90,0 oldu u g r¨ılm¨ı , regresyon denkleminin %90 oran nda de i kenleri a  klad   n  g sterdi i anla  lm  t r. Sonu : CDD (Merkezi Bile ik) deneme d¨ızeninde kepek miktar n n fitik asit ¨ızerinde temel etkiye sahip oldu u, fermentesyon s¨ıresinin ve maya miktar n n tek ba  na yada herhangi bir etkile imle fitik asit miktar  ¨ızerinde etkili olmad    g r¨ılm¨ı t¨ır. Bu durumda nitelikli ekmek ¨ıretimi yaparken, kepek miktar n  optimum d¨ızeyde kullanmak gelecekte olu abilecek birtak m hastal klar n  n¨ıne ge ilebilece i sonucunu g stermektedir.
%K Deney dizayn
%K model
%K teorik (yan t y¨ızeyi metodu)
%K central compozite dizayn
%K en dik art  /azal
%U http://www.turkiyeklinikleri.com/pdf/?pdf=edb3bbf510faa0c4ac11b8c5534f5dfe